Η ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ ΤΖΙΝ του Ντάτο Τουρασβίλι


Μια παρέα νέων παιδιών και το όνειρο της ελευθερίας. Το ένστικτο και η θέληση για μια αξιοπρεπή ζωή μέσα σε ένα καθεστώς απαγορεύσεων που βαπτίζει «τρομοκράτες» και «εχθρούς» όσους τολμούν να αρθρώσουν λόγο διαφορετικό.

1983, στη Σοβιετική Δημοκρατία της Γεωργίας. Εφτά φίλοι θα επιχειρήσουν κάτι που ακόμα και να το σκεφτόταν κάποιος μπορούσε να θεωρηθεί εγκληματίας. Το σχέδιο ετοιμάζεται και η πτήση 6833 της Αεροφλότ από την Τιφλίδα για το Λένινγκραντ με ενδιάμεσο σταθμό το Μπατούμι, φαντάζει ιδανική. Το Μπατούμι βρίσκεται στο νοτιοδυτικό άκρο της χώρας, πολύ κοντά στα σύνορα με την Τουρκία. Τα σύνορα της Σοβιετικής Ένωσης, η -κάθε άλλο παρά νοητή- γραμμή που τους χωρίζει από την ελεύθερη ζωή. Δικός τους προορισμός, η κοντινότερη αμερικάνικη βάση στο τουρκικό έδαφος.

Μέσα από τη γνωριμία με τους ήρωες του βιβλίου, τους αληθινούς πρωταγωνιστές ενός τραγικού περιστατικού που συγκλόνισε τη χώρα, ο Ντάτο Τουρασβίλι δημιουργεί ένα έξοχο πορτραίτο της Σοβιετικής Γεωργίας των αρχών της δεκαετίας του ’80. Τότε που, όπως και ο ίδιος ο συγγραφέας αναφέρει προς το τέλος του βιβλίου- το Σοβιετικό οικοδόμημα και οι ουτοπίες που τόσες δεκαετίες επέβαλλε, είχαν αρχίσει να σαπίζουν και να μυρίζουν αποσύνθεση. Οι ήρωες δεν ήταν μια χούφτα κοινοί φτωχοδιάβολοι που δεν είχαν τίποτα να χάσουν, ούτε αδίστακτοι εγκληματίες, όπως το καθεστώς προσπάθησε να τους παρουσιάσει. O Γκέγκα, η Τίνα και ο Σόσο, ζωγράφοι και οι τρεις, σπουδαστές της Ακαδημίας Καλών Τεχνών της Τιφλίδας – ο Σόσο, μάλιστα, γιος ενός εκ των πιο επιφανών γεωργιανών επιστημόνων της εποχής, ενώ ο πατέρας του Γκέγκα ήταν γνωστός σκηνοθέτης. Ηθοποιός με αρκετές επιτυχίες παρά το νεαρό της ηλικίας του ο Ντάτο, γιατροί τα αδέλφια Κάχα και Πάατα. Εκείνοι όμως επέλεξαν να «στρατευτούν» υπό το πιο απρόσμενο ίσως επαναστατικό λάβαρο, το τζιν παντελόνι, απαγορευμένο στη Σοβιετική Ένωση όπως και κάθε γέννημα του κατάπτυστου αμερικανικού τρόπου ζωής, που είχε γίνει για ένα μεγάλο κομμάτι της νεολαίας σύμβολο αντίστασης στην καταπίεση. 


Τα τζιν έμπαιναν στη χώρα παράνομα, συνήθως από ανθρώπους που ταξίδευαν στη Δύση και τα έφερναν με κίνδυνο να πιαστούν στον έλεγχο αποσκευών και να καταδικαστούν. Ένα τζιν παντελόνι, ένα wrangler μπουφάν και μια αφίσα του Μικ Τζάγκερ στον τοίχο, αρκούσαν για να χαρακτηριστεί κάποιος «προδότης». Όμως η φιλία, η αγάπη, ο έρωτας κι ο πόθος του ανθρώπου για ζωή αληθινή δε γνωρίζουν από όρια κι απαγορεύσεις – ευτυχώς. Η αεροπειρατεία ήταν η μόνη λύση για τους εφτά νεαρούς γεωργιανούς, όμως ο δρόμος για την ελευθερία έμελλε να βαφτεί με αίμα. Τίποτα δεν πήγε όπως το σχεδίαζαν. Κατά τη διάρκεια της επιχείρησης, ένας εκ των αεροπειρατών σκοτώθηκε, αρκετοί επιβάτες έχασαν τη ζωή τους από τον απίστευτης αγριότητας τρόπο που επέλεξαν να επέμβουν οι Σοβιετικές αρχές, ενώ οι υπόλοιποι αεροπειρατές συνελήφθησαν. Ακολούθησε μια δίκη-παρωδία, για να φανούν οι νεαροί στην υπόλοιπη κοινωνία ως τρομοκράτες και δολοφόνοι (προς γνώσιν και συμμόρφωσιν) και τελικά όλοι καταδικάστηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν, εκτός από την Τίνα, που αφέθηκε ελεύθερη το 1990 και ζει σήμερα στην Κύπρο.

Η υπόθεση δίχασε την κοινή γνώμη της εποχής, ενώ ακόμη και σήμερα δεν έχουν αποκαλυφθεί όλες οι λεπτομέρειες ειδικά γύρω από τη στάση των Σοβιετικών αρχών και το πατρονάρισμα των μαρτύρων κατηγορίας στη σκανδαλώδη δίκη – αφού είναι ξεκάθαρο πως οι νεαροί δεν σκότωσαν και δεν είχαν σκοπό να σκοτώσουν. Και είναι ακριβώς αυτός ο λόγος που ο συγγραφέας χρειάστηκε να επιστρατεύσει και τη φαντασία του για κάποια κομμάτια του δύσκολου αυτού παζλ που εξακολουθούν να λείπουν.


Το βιβλίο του Τουρασβίλι ισορροπεί με επιτυχία ανάμεσα στην προσεκτική μυθιστορηματική ανάπλαση και την ιστορική/δημοσιογραφική καταγραφή των αληθινών γεγονότων, δίνοντάς μας μια ρεαλιστική και γι’ αυτό σπαρακτική κραυγή για τη δικαιοσύνη και την ελευθερία – που ακόμα και αρκετά χρόνια μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ παρέμενε ζητούμενο στην ανεξάρτητη, πια, Γεωργία. Για την ιστορία, αξίζει να αναφερθεί ότι η «Γενιά των τζιν» γεννήθηκε ως θεατρικό έργο που αφού συνάντησε δυσκολίες (πρόεδρος της Γεωργίας ήταν τότε ο Έντουαρτ Σεβαρνάτζε, που το 1983 ως ηγέτης του Γεωργιανού Κομμουνιστικού Κόμματος έπαιξε σημαντικό ρόλο στην τύχη των επίδοξων αεροπειρατών) ανέβηκε τελικά σε ελεύθερη σκηνή της Τιφλίδας και σημείωσε μεγάλη επιτυχία, πριν ο συγγραφέας του αποφασίσει το 2008 να το κάνει και μυθιστόρημα. Το βιβλίο είναι σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα best seller στη Γεωργία, ενώ κυκλοφόρησε και στα αγγλικά με τον τίτλο «Flight from USSR». Αυτή την περίοδο, μάλιστα, ετοιμάζεται και η μεταφορά του στον κινηματογράφο.

Το μυθιστόρημα του Ντάτο Τουρασβίλι θα κυκλοφορήσει και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Παπασωτηρίου, με τον πρωτότυπο τίτλο του, «Η γενιά των τζιν».


*Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην Γεωργιανή Εφημερίδα τον Μάρτιο του 2014.

Δημοσίευση σχολίου

0 Σχόλια