Τελευταία αισθάνομαι σαν ήρωας μυθιστορήματος, από αυτά που μ' αρέσει να διαβάζω - και θα καταλάβετε γιατί κάνω αυτόν τον διαχωρισμό.
Το έχω σκεφτεί πολλές φορές, ρητορικά περισσότερο παρά για να δώσω κάποια εξήγηση. Αγαπάμε κατά σύμπτωση ήρωες βιβλίων που έχουμε διαβάσει ή κρύβεται από πίσω κάποιος βαθύτερος συναισθηματικός δεσμός σε επίπεδο προσωπικότητας; Ξέρω πως η πραγματικότητα μάλλον πιάνει αγκαζέ τη δεύτερη εκδοχή, πάντα δενόμαστε με ό,τι μας φαίνεται πιο οικείο, λογικό είναι, ωστόσο ούτε και τώρα επιδιώκω να καταλήξω σε απάντηση.
Εσάς δε σας έχει συμβεί κάποιος μυθιστορηματικός ήρωας να έγινε αγαπημένος σας επειδή μέσα από την περιπέτειά του, τα λόγια του, τα πάθη του, τα καλά και τα στραβά του, σήκωσε έναν καθρέφτη μπροστά στα έκπληκτα μάτια σας; Αυτό δεν ήταν ένας βασικός λόγος που έκανε αγαπημένα σας κάποια βιβλία;
Και πάω πάλι στην αρχή.
Τελευταία αισθάνομαι σαν ήρωας ενός πολύ αγαπημένου μου βιβλίου - αυτό το "τελευταία", βέβαια, ίσως είναι λίγο παραπλανητικό, αλλά... εντάξει, δεν είναι της παρούσης.
Ανώνυμος, σκοτεινός και "άρρωστος", βυθισμένος σε χίλιες δυο σκέψεις και αμφιβολίες, αποσυρμένος σε ένα υπόγειο, που μπορεί και να μην είναι κυριολεκτικά ένα υπόγειο, αλλά το ρετιρέ μιας υπέροχης πολυκατοικίας, δεν έχει σημασία. Έβαλα το άρρωστος σε εισαγωγικά για να μην παρεξηγηθώ.
"Είμαι ένας άρρωστος άνθρωπος", έτσι αρχίζει την αφήγησή του μέσα απ' το Υπόγειο ο παντοτινός ήρωας του Ντοστογιέφσκι, "...είμαι ένας κακός άνθρωπος. Ένας άχαρος άνθρωπος"*. Ναι, και κακός και άχαρος. Θυμάμαι όταν είχα πρωτοδιαβάσει αυτή τη θαυμάσια νουβέλα είχα σχεδόν τρομάξει. Για καιρό μάλιστα μετά την πρώτη εκείνη ανάγνωση, απέφευγα ακόμη και να το πιάσω στα χέρια μου. Γιατί άραγε; Ούτε σε αυτό θέλω απάντηση.
Η μοναξιά είναι ένα απέραντο εργοστάσιο, ένα εργαστήριο επικίνδυνων χημικών πειραμάτων - παίζεις με τη φωτιά, ανά πάσα στιγμή μπορεί τα υλικά που βάζεις να ανακατευτούν να εκραγούν μέσα στα μάτια σου. Επικίνδυνο, αλλά μέσα σε τέτοια παράξενα και απρόσιτα εργαστήρια γίνονται οι πιο σπουδαίες ανακαλύψεις για τη ζωή. Πάντα τα πήγαινα καλά με τη μοναξιά κι ας σιχαινόμουν από μικρός τη χημεία. Τώρα, δεν είμαι σίγουρος γιατί ακριβώς σας τα γράφω όλα αυτά, αλλά μάλλον είναι από τα θέματα που δεν μπορείς εύκολα να συζητήσεις - η γραφή είναι ένας τρόπος για μένα ευκολότερος.
Τελευταία, όμως, εκτός από ανώνυμος ντοστογιεφσκικός ήρωας μέσα σε ένα πνευματικό "υπόγειο", αισθάνομαι και σαν ο ήρωας του νέου μυθιστορήματος που γράφω αυτή την περίοδο. Σαν μια άλλη ίσως πλευρά του ίδιου νομίσματος, ο ήρωας αυτός έχοντας χάσει κάθε ενδιαφέρον για όσα κάποτε ήταν στο κέντρο της καθημερινότητάς του, γυρεύει να απομονωθεί, να είναι μόνος και να συνδιαλέγεται μόνο με όσα του προσφέρουν την πολυπόθητη πνευματική ανάπαυση, βιβλία, μουσική, εικόνες. Επιθυμεί να περπατά ξένος ανάμεσα στους ανθρώπους, να γίνεται ένα με τα στοιχεία της φύσης, να μη χρειάζεται να μιλάει, να μη χρειάζεται να δικαιολογείται ούτε και να εξηγεί, να μην παριστάνει ή να υποκρίνεται, μονάχα έτσι νιώθει ελεύθερος, μονάχα έτσι μπορεί να βρει ξανά τον εαυτό του.
Το υπόγειο σαν καθαρτήριο, σαν κιβωτός της ψυχής - και κρατήστε την λέξη "κιβωτός", ίσως μελλοντικά χρειαστεί να την συζητήσουμε, όταν θα έχει περάσει κι ο καιρός και θα έχετε λησμονήσει, ελπίζω, αυτό το κείμενο.
*από τη μετάφραση της Ελένης Λαδιά (εκδόσεις Αρμός)
0 Σχόλια