Ο ΕΡΩΤΕΥΜΕΝΟΣ ΠΟΛΩΝΟΣ της Μάρως Βαμβουνάκη

Τέσσερα χρόνια έπειτα από τη μυστηριώδη εξαφάνιση μιας διάσημης ηθοποιού, της Ρωξάνης Δανηλάτου, μια τηλεοπτική εκπομπή επαναφέρει τα αναπάντητα ερωτήματα μιας ιστορίας που είχε συγκλονίσει και εξακολουθεί να απασχολεί το πανελλήνιο. Η Δανηλάτου υπήρξε σπουδαία ηθοποιός. Ένα ταλέντο, από αυτά που λέμε ότι βγαίνουν μια φορά στα πολλά χρόνια. Ο κόσμος παραληρούσε σε κάθε της εμφάνιση στη σκηνή, ο χώρος της τη σεβόταν και την αναγνώριζε ως πρότυπο επαγγελματία. Είχε κατακτήσει την απόλυτη επιτυχία.

Ποιος γνώριζε ή φανταζόταν όμως τι γίνεται όταν πέφτει η αυλαία; Ποιος είχε δει το πρόσωπο που της επέστρεφε ο φωτισμένος καθρέφτης του καμαρινιού της, όταν έβγαζε τα ρούχα και το μακιγιάζ των ρόλων κι έμενε μόνη; Μόνη, σ' έναν κόσμο με σκιές και φαντάσματα. Σ' ένα σπίτι, μαυσωλείο ενός αποτυχημένου γάμου κι ενός νεκρού παιδιού, που μαζί του πήρε και την ψυχή της. Μια γυναίκα εσωστρεφής και λιγομίλητη από μικρή, να περιφέρεται σε ένα τεράστιο άδειο πατρικό, σαν φτιαγμένο να της υπενθυμίζει συνεχώς το χαώδες κενό της ψυχής της.

Χωρίς να ειδοποιήσει κανέναν, η Ρωξάνη Δανηλάτου δεν εμφανίστηκε ένα βράδυ στο Εθνικό Θέατρο, όπου εκείνη την περίοδο πρωταγωνιστούσε με μεγάλη επιτυχία στο έργο “Καλοκαίρι και καταχνιά” του Τενεσί Ουίλιαμς. Παραστάσεις αναβάλλονται, θεατές παίρνουν πίσω τα χρήματά τους για προπωλημένα εισιτήρια και όλοι προσπαθούν να λύσουν το μυστήριο της εξαφάνισης. Είναι δολοφονία, ατύχημα ή αυτοκτονία;

Τι ρόλο έπαιξε ο ξένος άνδρας που πήγε στο καμαρίνι της ένα βράδυ, λίγους μήνες πριν, για να επιδιορθώσει ένα πρόβλημα στα υδραυλικά του θεάτρου; Ένας γιατρός που είχε έρθει στην Ελλάδα να εργαστεί ως υδραυλικός και σήμερα έχει επιστρέψει στην πατρίδα του μαζί με τη γυναίκα του, Άλμα Γιαβόρσκι. Τι σύμπτωση! Το ρόλο της Άλμας, έπαιζε τότε στο θέατρο η Ρωξάνη. Το ρόλο μιας γυναίκας που “σαν διάφανη ψυχή αναζητούσε, σπαραχτικά όσο και διακριτικά, την πολυπόθητη υπόστασή της”, όπως είχε γράψει κάποιος κριτικός θεάτρου.

Κάθε φορά που διαβάζω ένα βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη, με συγκλονίζει ο τρόπος που κατορθώνει πάντα να καθυποτάσσει τα είδη και τις φόρμες για να βγάλει και να διηγηθεί ιστορίες μέσα από τις ιστορίες. Τα προηγούμενα χρόνια, με τη σειρά βιβλίων που άνοιξε ο “Παλιάτσος και η Άνιμα” το 2006 και ολοκλήρωσε το “Μια μεγάλη καρδιά γεμίζει με ελάχιστα” το 2010, κατάφερε με την ευαισθησία και την διεισδυτικότητα της γραφής της, να πλάσει αριστουργηματικά δοκίμια που ανέβηκαν στο επίπεδο της υψηλής λογοτεχνίας.

Με τον “Ερωτευμένο Πολωνό” (εκδόσεις Ψυχογιός) η Βαμβουνάκη, καταφέρνει ξανά να υπερβεί μοναδικά το μυθιστόρημα και να αναδείξει την άλλη, αληθινή προβληματική του μύθου. Όποιος έχει διαβάσει παλαιότερα μυθιστορήματά της (της περιόδου Φιλιππότη) όπως την “Κραταιά αγάπη”, το “Έρωτας, το γελοίο και το δέος” ή το “Οι παλιές αγάπες πάνε στον Παράδεισο” θα καταλάβουν αμέσως τι εννοώ. Τα πάθη, οι μύχιες σκέψεις και οι μάχες που στήνονται στις εσωτερικές παλέστρες των ηρώων της, παίρνουν τη σκυτάλη και ξεπηδώντας μέσα από το μυθιστόρημα, γίνονται αυτά η ιστορία του βιβλίου. 

Και επιπλέον, ο "Ερωτευμένος Πολωνός" είναι ένα μυθιστόρημα πάνω στην ευτυχία, την απλή, αγνή ευτυχία που βρίσκεται στη χειροπιαστή καθημερινότητα. Πέρα και πάνω από οποιαδήποτε πλοκή, από μυθιστορηματικές ανατροπές και συγγραφικά τερτίπια... η ευτυχία. Μας το λέει και η ίδια η Βαμβουνάκη παρεμβαίνοντας ως συγγραφέας μέσα στην ιστορία της. Το θεωρείτε απλό; Είναι μεγαλειώδες!

Η Ρωξάνη, είναι μια γυναίκα που ζούσε για τη σκηνή, σαν τίποτα άλλο να μην μπορούσε να γεμίσει τη ζωή της, παρά μονάχα τα δυνατά φώτα και τα χειροκροτήματα. Όταν παντρεύτηκε πίστεψε πως επιτέλους θα ζούσε ζωή δική της, πέρα από εκείνη των ρόλων της. Η μοίρα όμως θα την δοκίμαζε σκληρά. Στο κουφάρι του γάμου της, έχοντας θάψει μαζί με το μωρό της και την ελπίδα για τη ζωή, η Ρωξάνη θα ανταμειφθεί επιτέλους με τον ίδιο τον Παράδεισο. Μια έξοδος θεϊκή από την άδεια υποκριτική καθημερινότητα, στην απόλυτη ελευθερία. Καλά λένε όλοι στο τέλος... “δεν υπάρχει κοντά μας πια” και σωστά γράφει η Μάρω “Πέθανε πράγματι ο παλιός άνθρωπος που υπήρξε”.

Η γραφή της Μάρως Βαμβουνάκη, για μία ακόμη φορά, είναι μαγική. Οι εσωτερικές περιγραφές της ψυχής και των σκέψεων στις στιγμές μοναξιάς των ηρώων κόβουν την ανάσα. Ο τρόπος που η ευλογημένη πένα της, καταφέρνει να πάρει ξανά από το χέρι τον αναγνώστη και μέσω της φτιαχτής ιστορίας, να τον κάνει να αντικρίσει πτυχές της δικής του ζωντανής ιστορίας, είναι μια κατάκτηση για την ίδια και βαθιά γνώση του αληθινού ρόλου που μπορεί η λογοτεχνία να παίξει. Ο αναγνώστης κοιτάει το δικό του πρόσωπο στον φωτισμένο καθρέφτη και όχι επειδή τον εξαναγκάζει η Βαμβουνάκη, αλλά επειδή ο ίδιος το αποζητά μέσα από την αγάπη και την κατανόηση για εκείνον που βγάζουν οι λέξεις της.

Θέλω να κλείσω απευθύνοντας στην κυρία Βαμβουνάκη ένα πολύ μεγάλο ευχαριστώ για άλλο ένα αληθινό βιβλίο που μας χάρισε κι ένα δεύτερο ευχαριστώ, για τον τρόπο που τα έργα της μπορούν να αλλάξουν τη ζωή όσων τα διαβάζουν. Και μιλώ μετά λόγου γνώσεως!